Een van mijn grote inspiraties is het werk van Raymond (Ray) Peat, Ph.D. Hij had een unieke kijk op vrouwengezondheid en schreef artikelen, boeken, gaf interviews en correspondeerde met mensen via email. Hij inspireerde mij om mijn eigen praktijk te beginnen, als vrijgevestigd arts voor vrouwen. Op 24 november 2022 overleed hij op 86-jarige leeftijd.
Wie was hij? In dit artikel vertel ik je over zijn achtergrond. Wie hij was, zijn visie en hoe hij mij als arts heeft geïnspireerd.
Ph.D. in de Biologie
In 1972 haalt hij op 35-jarige leeftijd zijn Ph.D in de Biologie, met een specialisatie in de hormonale fysiologie. Tijdens zijn Ph.D. onderzoekt hij de kenmerken van veroudering van de baarmoeder. Van hamsters dan. Raymond kijkt naar de stofwisseling van de baarmoeder en naar de hormonen progesteron en oestrogeen. Hij verdiept zich in alle wetenschappelijke artikelen die ooit over oestrogeen verschenen zijn. Geen onschuldig ‘vrouwelijk’ hormoon blijkt, maar een hormoon wat bijdraagt aan veroudering. Het hormoon laat hem niet meer los en zou blijven opduiken in zijn vele artikelen, boeken en interviews die nog volgen.
Na zijn Ph.D keert hij de wetenschap als participant de rug toe. Hij vervolgt geen carrière als wetenschappelijk onderzoeker. Maar hij blijft de wetenschap wel gebruiken en bekritiseren. Hij wordt geen wetenschapper, maar een wetenschap critic en ontwikkelt een unieke kijk en begrip van de stofwisseling, hormonen en de schildklier.
Boeken, Ray Peat’s Newsletter, website en interviews
Na zijn PhD verdiept hij zich verder in de interacties tussen voeding en hormonen. Hij schrijft in totaal vijf boeken en meer dan 400 artikelen. In 1976 verschijnt zijn boek ‘Mind and Tissue’ een klein boek over de Russische wetenschappelijke kijk op hersenonderzoek. Hij reist ervoor naar Rusland per boot. In 1980 komt zijn boek ‘Nutrition for Women’ uit omdat hij verbaasd en gefrustreerd is over de voedingsadviezen die vrouwen in die tijd kregen. Het boek is nu 40 jaar oud, maar er staan nog zeker wat verrassende inzichten in. Zout slecht tijdens de zwangerschap? Nee juist essentieel stelt hij in dit boek. Ik schreef er een artikel over.
Andere boeken volgen zoals ‘Generative Energy’, ‘From PMS to Menopause’ en ‘Progesterone in Orthomolecular Medicine’. Artikelen publiceert hij eerst in een Townsend Newsletter, een nieuwsbrief gericht aan artsen en therapeuten in zijn omgeving. Uiteindelijk publiceert hij eind jaren ’90 zijn eigen nieuwsbrief, de Ray Peat’s Newsletter, waarvan er nog vele op zijn website* staan. Vanaf 1996 geeft hij meer dan 200 radio-interviews over uiteenlopende onderwerpen, van auto-immuunziekten tot vruchtbaarheid tot kanker.
*Zijn website is verouderd, maar er is een plan om deze te vernieuwen.
Voedingsadvies van Ray Peat
Na zijn Ph.D. begint hij ook met het geven van voedingsadvies aan mensen. Persoonlijk en door het geven van lessen. Hij vertelt ze hoe ze hun energie kunnen verhogen, veroudering kunnen tegen gaan en hun schildklierziekten kunnen aanpakken. Zijn ideeën blijven zich in de loop van de tijd ontwikkelen. Uiteindelijk stapt hij over op email en beantwoordt hij vragen van mensen over de hele wereld. Hij vroeg daar geen geld voor – genereus was hij ook.
Al gaat er op internet heel wat ten ronde over de ‘Ray Peat Diet’, er is nooit een Ray Peat dieet of protocol geweest. Hij had zeker algemene principes en inspireerde vrouwen bijvoorbeeld om een dagelijkse ‘raw carrot salad’ te eten voor hun hormoonbalans. Ook de term en hashtag ‘Pro-metabolic’ is geïnspireerd op zijn visie. Maar uiteindelijk ging het hem erom dat je zelf blijft nadenken en voelen wat voor jou werkt. ‘Perceive, think, act’.
De visie van Ray Peat
Zijn visie? Gezondheid draait om je stofwisseling, om precies te zijn: het vermogen van je cellen om energie aan te maken. ‘Energy and structure are interdependent’ schreef hij. Energie bouwt een cel, een orgaan, een mens, zijn denken, zijn hele gezondheid. ‘Wat is er belangrijker dan dat?’, zo stelde hij. In veroudering en vele chronische ziekten neemt het vermogen om energie te maken af. Genezing en het tegengaan van ouderdomsziekten draait volgens hem om het verbeteren van ons potentieel om biologische energie te maken. Het verhogen van onze energie en ons metabolisme dus. Dáár zouden we onderzoek naar moeten doen. En dat gebeurt gelukkig de laatste tijd steeds meer.
Van reductionisme naar holisme: stikstofmonoxide als voorbeeld
Zijn visie kenmerkt zich ook door holisme in plaats van reductionisme. Neem stikstofmonoxide, een vaatverwijder. Zou je dit stofje wel willen verhogen als je wist dat het ook betrokken is bij hart -en vaatziekten en de ziekte van Alzheimer? Het stofje puur en alleen zien voor de functie die het heeft – een vaatverwijder dus – is vergeten dat dit stofje bestaat in een complex lichaam. Evolutionair gezien heeft het een rol (het is een heel oud stofje) en is het verbonden met allerlei andere systemen. Simplistisch een stofje verhogen, of je dat nu doet via de reguliere geneeskunde met Viagra of via de orthomoleculaire geneeskunde met L-arginine: dat is reductionisme.
Ray liet mij zien dat het niet gaat om de vaatverwijdende functie van stikstofmonoxide, het gaat om zijn rol in het hele systeem. Als we die rol niet begrijpen, is het bewust stimuleren ervan wel – nogal foolish eigenlijk. We weten dan niet of we onbedoeld niet ook wat anders stimuleren… Een goed begrip van de fysiologie, de werking van alle systemen in ons lichaam, was voor hem dan ook belangrijk.
Hij schreef dat stikstofmonoxide het gebruik van zuurstof door de cel remt. Als dat zo is, dan kan je de vaten nog zo open zetten, zuurstof nog zo snel door je lichaam laten stromen, maar als de cellen vervolgens de zuurstof niet kunnen gebruiken – heb je er uiteindelijk helemaal niks aan (voor je gezondheid tenminste).
Meer dan een critic
En zo gaat hij door over vele andere stoffen en hormonen in ons lichaam. Hij maakt verbindingen, grijpt terug op de oorsprong van een hormoon en laat je vol ontzag achter. Niet alleen had hij kennis van de wetenschap, maar ook van de filosofie, psychologie, politiek en geschiedenis. Hij was ontzettend wel belezen. Ook schilderde hij en daarover schreef hij: ‘If physicists and biologists learn to see the world in a lively way by exercising the power to paint, they will learn to prevent the atrophy of their critical powers.‘ Grappig niet?
Inspiratie
Eind 2012 ontdek ik zijn werk en ik ben meteen gefascineerd. In eerste instantie verslind ik zijn artikelen en interviews. Die zijn soms wat moeilijk te rijmen met de kennis die ik vergaar tijdens mijn studie geneeskunde – waar ik in 2013 aan begin. Pas later probeer ik zijn ideeën op mijzelf uit en 10 jaar later breng ik ze als arts in de praktijk. Zijn inzichten leveren diepgang op en een basis om – in alle rust en veiligheid – te experimenteren met het veranderen van je voeding en leefstijl. Lees meer over mijn visie hier. Ik ben ontzettend dankbaar dat ik zijn werk ben tegengekomen. Hij is een van de reuzen op wiens schouders ik sta.
Verder lezen en luisteren
Verzameling (niet helemaal up-to-date) van al zijn werk
